Mede door de zachte winter komen de eitjes van de eikenprocessierups (Thaumetopoea Processionea) dit jaar vroeg uit. Dit zal ook betekenen dat overlast door deze beestjes vroeger in het jaar zal zijn. In 2019 lag de piek in half juni, maar in 2020 zou dit al in mei kunnen zijn, want de eerste rupsen zijn nu al gesignaleerd..
De eikenprocessierups is ongevaarlijk voor mensen, maar de zogenaamde brandharen op de rug van deze rupsen komen gemakkelijk in de lucht terecht en kunnen op die manier irritatie geven aan huid, ogen en luchtwegen.
Levenscylcus van de eikenprocessierups
De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder. In het najaar legt deze nachtvlinder haar eitjes in de toppen van eikenbomen, waar ze overwinteren tot april. Vervolgens komen de rupsen vanaf april of mei uit de eitjes, afhankelijk van de ontwikkeling van de eik. Rond deze tijd ontwikkelen zich namelijk de eerste jonge bladeren en knoppen van de eik, die dienen als voedsel voor de rupsen.
De rupsen hebben nog geen brandharen zodra ze net uit de eitjes komen. Deze krijgen ze pas een aantal weken later in het zogenaamde vierde larvestadium. Dit jaar gaat dat op zijn vroegst in de tweede helft van mei gebeuren. Dit is ook het moment dat ze massaal nesten gaan maken.
Omdat eikenprocessierupsen in grote groepen leven, zorgt dit ook voor meer brandharen en dus meer overlast. Een voorzichtige schatting is dat er in de piekmaand enkele honderden miljoenen eikenprocessierupsen in de bomen leven. Vooral eikenbomen moeten het ontgelden, want die kunnen tot op het laatste blaadje kaalgevreten worden.
Bij Care Plus® vinden we goede voorlichting en preventie belangrijk, ook waar het de eikenprocessierups betreft. In 2019 was de overlast behoorlijk hevig en kwam dit voor veel mensen als een verrassing. Dit jaar lijkt de overlast door dit beestje vroeger op te komen, dus houd daar rekening mee.
De Bastaardsatijnrups geeft ook overlast, vooral aan de kust
Waar de eikenprocessierups vooral in het binnenland voor overlast zorgt, is er een rups uit dezelfde familie bezig aan een opmars in de Nederlandse duingebieden. We hebben het hier over de Bastaardsatijnrups. Deze rups heeft, net als de eikenprocessierups, irriterende brandharen die bij sommige mensen en ook dieren allergische reacties kunnen veroorzaken.
De jonge rupsen nesten zich in bomen en heesters. Deze nesten zijn te herkennen aan een webachtig spinsel. In het voorjaar verlaten de rupsen hun nesten en verspreiden zich dan over allerlei anderen planten en bomen en kom je ze ook tegen op het strand. Eind mei, begin juni tijdens het verpoppen worden de haren van de laatste ruiperiode in de cocon verzameld. De kans op overlast van de brandharen is dan het grootst. Later in de zomer kun je ook nog last hebben, doordat de haren in het nest of cocon zijn achtergebleven. Deze haren worden dan door de wind verspreid.
Vijf preventieve maatregelen tegen de eikenprocessierups
Er zijn een aantal maatregelen die je kunt nemen om contact met de brandharen zo veel mogelijk te vermijden. Volg de volgende 5 stappen:
- Natuurlijke vijanden van eikenprocessierupsen zijn koolmezen, sluipwespen en sluipvliegen. Maak het voor hen zo comfortabel mogelijk in je tuin door nest- en insectenkastjes op te hangen.
- Ook na bestrijding kunnen de brandharen nog jarenlang voor problemen zorgen. Zorg daarom dat nesten die vol met brandharen zitten volledig weggenomen worden.
- Vanaf juli ontpoppen de rupsen zich tot vlinders. Het acute gevaar is dan geweest. Heb je last van ernstige allergische klachten dan is het van belang om van april tot juli zoveel mogelijk ramen en deuren gesloten te houden.
- Bel een goede bestrijder om op professionele wijze de eikenprocessierups te bestrijden.
- In het najaar worden er weer eitjes gelegd in de toppen van eikenbomen. Hier overwinteren de eitjes, waarna ze in het voorjaar uitkomen. Om preventief de eikenprocessierups te bestrijden is het van belang om de toppen van de bomen aan te pakken.
Bescherming en behandeling
De eikenprocessierups komt vooral voor in de provincies Overijssel, Gelderland en Noord-Brabant. Binnen blijven en ramen en deuren gesloten houden, zal zeker helpen om overlast te voorkomen. Maar goed, het wordt weer lekker weer dus dat is lang niet voor iedereen een oplossing. Wanneer je huid in aanraking komt met de brandharen, kun je deze er het best afkrijgen met plakband. Ga in ieder geval niet wrijven en krabben, want dit zal de jeuk alleen maar verergeren omdat de haren zich meer aan de huid hechten.
Verder nemen vele gemeentes verschillende maatregelen om de overlast zo minimaal mogelijk te houden. Sommige gemeentes plaatsen daarbij nestkastjes of bloembollen in de hoop daarmee insecten te lokken die de eitjes en larven van de rups eten. Vogels zoals de kool- en pimpelmees, spreeuw en boomklever eten de rups graag. Koolmeesjongen eten meer dan 60 rupsen per dag. Andere gemeentes injecteren de bomen om te zorgen dat de bomen minder sap afgeven en de rupsen daardoor minder lang kunnen overleven.
Daarnaast kun je altijd een kijkje nemen op www.waarneming.nl om te kijken of bij jou in de buurt processierupsen zijn gemeld door medebewoners. Zo helpen we elkaar om veilig van de natuur te kunnen genieten.
Vernieuwde Care Plus® Insect SOS gel
Na contact met de brandharen kunnen binnen 8 uur huidklachten ontstaan zoals jeuk, roodheid en pijnlijke bultjes (soms gevuld met vocht). Vaak ontstaan deze reacties op de onbedekte huid. De bultjes kunnen lijken op muggenbulten. Wanneer je de haren zoveel mogelijk hebt verwijderd, kun je de geïrriteerde huid behandelen met de vernieuwde Care Plus® Insect SOS gel. Deze gel met natuurlijke ingrediënten zoals aloë vera, werkt verzachtend en verzorgend en verlicht de jeuk en irritatie. De gel is ook veilig voor gebruik bij kinderen vanaf 2 jaar.
Uiteraard houden we als Care Plus® de overlast van de eikenprocessierups ook komend seizoen goed in de gaten.
Care Plus® Insect SOS gel
Deze gel werkt verzachtend en kalmerend bij gebruik na een insectensteek, zoals die van de mug, de wesp en de paardenvlieg. Maar ook werkt deze gel verlichtend na een kwallenbeet of nadat de huid in contact is gekomen met brandnetels of de brandharen van de eikenprocessierups. Het is een gemakkelijk smeerbare gel die snel intrekt in een handige tube van 20 ml. De gel bevat aloë vera, tea tree olie en eucalyptus en is geschikt voor kinderen vanaf 2 jaar.
